Doğum İzni Hakkında Bilinmesi Gerekenler

Çalışan annelerin ve anne adaylarının önemli haklarından biri olan doğum izni kurallarını biliyor musunuz? Doğum izni kaçıncı haftada başlar ve ne zaman biter? Her anne adayının mutlaka bilmesi gereken detaylar ile doğum iznini anlatıyoruz.

Doğum İzni Nedir ve Kaçıncı Haftada Başlar?

Çalışan annelerin doğum nedeniyle çalışmadığı haftalarda uygulanan izne doğum izni (analık izni) adı verilir. Doğum izninin genel kuralları olmasına rağmen, hamileliğin seyrine ya da çoklu gebelik durumuna göre değişen kuralları da kapsar.

• Doğum izni, doğumdan önce 8 ve doğumdan sonra 8 hafta olmak üzere uygulanır.
• Doğum 40 hafta olarak hesaplandığı için gebeliğin 32. haftasından itibaren geçerlidir.
• Çoklu gebelik halinde, doğum öncesi 8 haftalık izne 2 hafta daha eklenir. Bu durumda, çoklu gebeliklerde doğum öncesi izin 10 haftadır ve gebeliğin 30. haftasında başlar.
• Erken doğum durumunda ise, annenin doğum öncesi izninden kalan günler doğum sonrası için geçerli olan 8 haftaya eklenir ve anne 16 haftalık doğum izninin tamamından yararlanır.
• Her anne adayının hamilelik boyunca doktor kontrollerine gitme izni vardır ve bu süreler doğum izninden düşürülmez.

Doğum İzni Uzatılabilir Mi?

Öncelikle belirtmek isteriz ki hiçbir anne adayı doğum izni kullanım hakkından mahrum bırakılamaz ve aşağıda belirtilen maddelerden doğum öncesi izni azaltmayı kapsayanlar, annenin ve doktorun izni doğrultusunda uygulanır.

• Eğer anne adayı doğum öncesi 8 haftalık iznini kullanmak istemiyorsa, doğuma son 3 hafta kalaya yani 37.haftaya kadar çalışmaya devam edebilir ve kullanmadığı 5 haftalık doğum öncesi izin doğum sonrası olan 8 haftaya eklenir.
• Bu durumda, anne adayı doğum öncesi 3 doğum sonrası ise 13 hafta olacak şekilde 16 haftalık doğum izninin tamamından yararlanabilir.
• Çoklu gebelik durumunda doğum iznine 2 hafta daha eklenir ve annenin bu izni doğum sonrasına aktarma haklı saklıdır.
• Ancak her iki durumda da annenin 37. haftaya kadar çalışabilmesi için, doktor onaylı ve “37. gebelik haftasına kadar daha 5 hafta süre ile çalışmasında gebeliği yönünden sakınca bulunmamaktadır.” yazılı bir rapor alınması gerekir.
• Bu kurallar dışında doğum izni kullanmak istendiği durumda anne ücretsiz izin hakkını kullanabilir.

Doğum Sonrası Ücretsiz İzin Hakkı Nedir?

Doğum izni bitiminden itibaren annenin isteği doğrultusunda verilen ücretsiz izne “doğum sonrası ücretsiz izin hakkı” denir. “Çalışma süresinin yarısı kadar ücretsiz izin” ve “6 aya kadar ücretsiz izin” olarak iki farklı şekilde uygulanır.

Çalışma Süresinin Yarısı Kadar Ücretsiz İzin

• Doğum sonrasında annenin talebi halinde, birinci doğumda 60 gün, ikinci doğumda 120 gün, sonraki doğumlarda ise 180 gün süreyle haftalık çalışma süresinin yarısı kadar ücretsiz izin verilir.
• Çoklu gebeliklerde ücretsiz izin haklarına 30’ar gün daha eklenir.
• Bu süre, doğum izninin bitiminden itibaren geçerlidir ve doğum izni süresi, çalışma süresinin yarısı kadar ücretsiz izin hakkından düşürülmez.
• Eğer doğan çocuğun doktor raporu ile kanıtlanmış bir engeli var ise, ücretsiz izin hakkı 360 güne kadar uzatılabilir.

6 Aya Kadar Ücretsiz İzin

• Doğum sonrasında annenin talebi doğrultusunda, 6 aya kadar ücretsiz izin verilir.
• Bu süre, doğum izninin bitiminden itibaren geçerlidir ve doğum izni süresi, 6 aya kadar ücretsiz izin hakkından düşürülmez.
• Ayrıca bu süre, yıllık ücretli izin hakkından da düşürülemez.

Evlat Edinenler Doğum İzni Kullanabilir Mi?

3 yaşından küçük bir çocuğun evlat edinilmesi durumunda, yukarıda bahsi geçen 3 izin de anne ya da baba tarafından kullanılabilir.

• 3 yaşından küçüğü evlat edinen anne ya da babadan biri, doğum sonrası için geçerli olan 8 haftalık doğum izninden yararlanabilir.
• 3 yaşından küçüğü evlat edinen anne ya da babadan biri, çalışma süresinin yarısı kadar ücretsiz izin hakkı ve 6 aya kadar ücretsiz izin hakkından da yararlanabilir.
• Bu izin sürelerinin hepsi çocuğun aileye teslim edildiği tarihten itibaren uygulanır.

Süt İzni Nedir?

1 yaşından küçük çocuğu olan kadınların bebeklerini emzirmesi için günde 1,5 saat izin hakkı vardır ve bu izne “süt izni” denir.

• Süt izni 1,5 saatle sınırlı olmasına rağmen, iznin geçerli olacağı zaman dilimi annenin inisiyatifindedir.
• Süt izni yalnız günlük kullanım ile sınırlıdır ve haftalık ya da aylık izin şeklinde uygulanamaz.
• Evlatlık edinen kadınlara süt izni hakkı tanınmamaktadır; ancak evlatlık edinilen bebeğin hâlâ emiyor olması ya da annenin herhangi bir nedenden ötürü emzirebiliyor olması durumunda doktor raporu ile süt izni başvurusu yapılabilir.

Doğum izni, süt izni ve doğum sonrası ücretsiz izin hakları hakkında verdiğimiz bilgilerin tümü, 4857 sayılı İş Kanunu’ndan derlenmiştir. Ayrıca, babalık izni hakkında resmi kurallara da göz atmanızı tavsiye ederiz.

Sıkça Sorulan Sorular

Doğum izni gebeliğin kaçıncı haftasında başlar?

Doğum izni normal gebeliklerde 32., çoklu gebeliklerde ise 30. haftadan itibaren geçerlidir.

Evlat edinen anneler ücretsiz izin alabilir mi?

3 yaşından küçük bir çocuğu evlat edinen kadın ya erkek çalışanlar, doğum izni, çalışma süresinin yarısı kadar ücretsiz izin ve 6 aya kadar ücretsiz izin haklarından yararlanabilirler.

Süt izni hangi saatlerde kullanılır?

Süt izni günlük 1,5 saat ile sınırlı olmak koşuluyla, annenin istediği herhangi bir zaman aralığında kullanılabilir.

Doğum izni kaç haftadır?

Doğum izni normal gebeliklerde 16, çoklu gebeliklerde ise 18 haftadır.

Erken doğumlarda doğum izni kaç haftadır?

Erken doğumlarda da doğum izni, normal gebeliklerde 16 çoklu gebeliklerde 18 haftadır. Doğumun erken olması durumunda kullanılamayan doğum öncesi izinler, doğum sonrası izne eklenir.

Süt izni toplu kullanılabilir mi?

4857 sayılı İş Kanunu’na göre, süt izni ancak günlük 1,5 saat olarak kullanılabilir ve aylık ya da haftalık kullanım hakkı yoktur.