Sarsılmış Bebek Sendromu Nedir, Nasıl Anlaşılır?

Bebeklerde ömür boyunca kalıcı hasara sebep olan sarsılmış bebek sendromu hakkında ebeveynlerin bilmesi gerekenleri derledik. Bebek gelişimi sürecinde çok önemli olan bu hastalığı mutlaka bilmeli ve önlem almalısınız. Gelin, sarsılmış bebek sendromunun nedenlerinden, belirtilerine kadar merak ettiğiniz her şeyi birlikte açıklayalım.

Sarsılmış Bebek Sendromu Nedir?

Çocuk istismarına bağlı kafa travması olarak da bilinen sarsılmış bebek sendromu, bebeğin ani travmaya bağlı olarak ortaya çıkan beyin hasarıdır.

• Süt bebeklerinde boyun kasları henüz kafayı dengede tutacak kadar gelişmemiştir ve ani sarsılmalarda kafayı sabit tutamaz.
• Bebeklerin henüz gelişmekte olan beyinleri, ani sarsılmalar sonucunda öne ve arkaya hareket ederek sarsıntı geçirir.
• Bu ani sarsıntılar sonucunda beyinde damarlar yırtılabilir, beyin kanaması olabilir ve beyinde şişme görülebilir.
• Bu duruma da sarsılmış bebek sendromu adı verilir; ve sarsılmış bebek sendromu bebekte kalıcı hassar bırakabilir ya da ölüme neden olabilir.

Peki, "Sarsılmış bebek sendromu nasıl gerçekleşir?" yani "Hangi hareketler sarsılmış bebek sendromuna neden olur?"

Sarsılmış Bebek Sendromuna Ne Neden Olur?

Öncelikle belirtmek isteriz ki sarsılmış bebek sendromu sanıldığı kadar kolay gerçekleşen bir durum değildir.

• Bebeğinizle oyun oynarken, dizinizde zıplatırken ya da bebeğiniz düştüğünde sarsılmış bebek sendromu olma ihtimali düşüktür.
• Kafa çarpmaları ya da düşme sonucu olan beyin hasarlarının bulguları sarsılmış bebek sendromundan oldukça farklıdır.
• Ancak, kritik olan 6. ay ve 12. ay arasında bebeği kucakta zıplatmak, havaya atmak gibi ani durumlardan da kaçınılmalıdır.
• Sarsılmış bebek sendromunun ana nedeni ise çocuk istismarıdır; bebeğin dayak yemesi, susması için aniden sarsılması ya da öfke krizi anında ani fiziksel tepkilere maruz kalması ana nedendir.
• Bu nedenle, sarsılmış bebek sendromuna çocuk istismarına bağlı kafa travması da denir.

Bu nedenle, bebeğinizi sarsılmış bebek sendromundan korumak için almanız gereken en büyük önlem 'kime emanet ettiğinize dikkat etmek'tir.

Sarsılmış Bebek Sendromunda Beyinde Ne Olur?

1. Beyin yüzeyi dışında tek ya da çoklu kanama
2. Derin retinal kanamalar
3. Beyne oksijen gitmemesi
4. Beynin farklı bölgelerinde hasarlar

Sarsılmış Bebek Sendromu Belirtileri

Erken dönem belirtileri;

• Tiz sesle ağlama
• Solunumda zorluk
• Cilt renginde mavileşme
• Beslenme geriliği
• Uykuya eğilim
• Ani titreme krizleri
• Koma ya da felç (ani sarsıntılarda)
• Retinal kanamalar

Geç dönem belirtileri;

• Öğrenme geriliği
• Ani felç
• Konuşma bozukluğu
• Beyin ya da omurilik hassarı
• Omurgada kırıklar

Eğer bebeğinizi siz bakmıyorsanuız ve erken dönem belirtileirnden herhangi birini gözlemlediyseniz acilen doktorunuza başvurmalısınız. Her ne kadar bakıcınıza ya da ailenize çok güvenseniz de yalnızca 15 saniyelik bir sarsıntı sarsılmış bebek sendromuna neden olabilir. Kısa süreli bir öfke krizi sonrasında bebekte ömür boyu hassar kalmaması için bu belirtilere mutlaka dikkat edilmeli ve gerekli önlemler alınmalıdır.

Sarsılmış Bebek Sendromu Ne Zaman Belli Olur?

Bebeğin uğradığı istismarın boyutuna bağlı olarak;

• Şiddetli sarsıntı sonucunda belirtiler anında kendini gösterebilir.
• Bazı bulgular için ise 1-2 gün beklemek yeterlidir; doktorlar bu süreçte gerekli testleri yapıyor olacaktır.
• Sarsıntının daha hafif olması durumunda ise sarsılmış bebek sendromu bebek büyüdükçe belli olmaya başlar.
• Bebeğin konuşmaya başlamaması, görmediğinin fark edilmesi, öğrenme güçlüğü çekmesi gibi gelişim sorunları sarsılmış bebek sendromunu belli eder.

Sarsılmış Bebek Sendromu Nasıl Tespit Edilir?

Öncelikle belirtmek isteriz ki sarsılmış bebek sendromunda beyin hassarına ek olan birçok başka belirti de vardır ve hepsi için gerekli tetkiklerin yapılması şarttır. Bu nedenle, sarsılmış bebek sendromundan şüphelenmesi halinde aşağıdaki adımlara başvurulur:

• Bilgisayarlı beyin tomografisi, acil harekete geçmek ve ciddi hasarları tespit etmek için kritiktir.
• Sonrasında beyin hasarının ayrıntılı görüntülenebilmesi için magnetik rezonans uygulanabilir.
• Oftalmolojik muayene gerekebilir; çünkü yalnızca beyinde değil, göz diplerinde de kanamalar olabilir.
• Bebeğin vücudunun bütünsel bir röntgeni de çekilebilir; çünkü genelde sarsılmış bebek sendromuna sebep olan istismarlarda bebeğin diğer bölgelerinde de kırık olabilir.
• Ayrıca, beyindeki kanamanın nedeninin kan hastalıkları olup olmadığından emin olmak için doktor çeşitli kan testleri de isteyebilir.
• Bütün bu işlemlerin yapılması 2-3 gün sürebilir; çünkü bazı bulgular için 1-2 gün beklemek doğrudur.

Bu süreçte, bebek hem nöroloji uzmanları hem de çocuk istismarı konusunda yetkili hekimlerce takip edilir.

Sarsılmış Bebek Sendromunun Sonuçları

Yukarıda da belirttiğimiz gibi bu istismar kaynaklı hasarın ömür boyu süren sonuçları olur. Bu sonuçların başında ise aşağıda sıralanan durumlar gelmektedir:>

• Öğrenme güçlüğü
• Konuşmada gerilik
• Zeka geriliği
• İşitme kaybı
• Görme kaybı
• Serebral palsi (beyin felci)
• Tekrarlayan nöbetler
• Bölgesel felçler
• Ölüm

Sarsılmış Bebek Sendromu Nasıl Önlenir?

Geldik en önemli konuya; sarsılmış bebek sendromunu önlemek için neler yapılmalı?

• Öncelikle bebeğinizi güvenmediğiniz kimseye emanet etmemelisiniz.
• Bebeğinizin beyin gelişimi için kritik olan 6-12 aylık dönemde, bebeğinizle oyun oynarken bile dikkatli olmalısınız.
• Bebeğinizi uyutmak için hızlı hızlı sallamamalısınız.
• Her ne kadar sarsılmış bebek sendromu riski 2 yaşına kadar yüksek olsa da sonrasında da gelişebilir.
• Bu nedenle, akran zorbalığı konusunda dikkatli olmalısınız.
• Bebeğinizin yaşı kaç olursa olsun vücudunu ara ara kontrol etmeli ve morluk vb. belirtileri gözlemlemelisiniz.

Yukarıda da belirttiğimiz gibi sarsılmış bebek sendromunun en büyük nedeni istismardır ve şiddet sonucunda ortaya çıkar. Bu nedenle, eğer çevrenizde aile içi şiddet, bağımlılık gibi sorunları olan bebekli aileler varsa onlara da dikkat etmenizi ve gerektiğinde polise başvurmanızı tavsiye ederiz. Böylece, minicik bir bebeğin hayatı boyunca yaşayacağı engelleri ve belki de ölümü engelleyebilirsiniz.

Sıkça Sorulan Sorular

Sarsılmış bebek sendromu kaç yaşına kadar olur?

En kritik aylar 6-12. ay arası olsa da 5-6 yaşındaki çocuklarda dahi sarsılmış bebek sendromu olabilir.

Sarsılmış bebek sendromu kaçıncı ayda belli olur?

Sarsıntının şiddetine bağlı olarak, belirtiler anında da ortaya çıkabilir. Ancak, çok şiddetli olmayan sarsıntıların sonuçları bebek konuşamadığında, gözlerinin görmediği fark edildiğinde ya da ilkokul çağında öğrenme güçlüğü nedeniyle anlaşılabilir.

Sarsılmış bebek sendromu tedavi edilebilir mi?

Evet. Bebeğin aldığı darbeler ve beyin hasarı tamamen düzeltilemeyecek olsa bile erken müdahale ile birçok hayati sorunun önüne geçilebilir. En önemlisi de ölüm engellenebilir.

Sarsılmış bebek sendromu bebekle oynarken olur mu?

Hayır. Bebeğiniz düştüğünde ya da siz onunla oynarken sarsılmış bebek sendromu yaşama ihtimali düşüktür. Sarsılmış bebek sendromu genelde fiziksel şiddet ya da ani sinir krizleri sonucunda oluşan darbelerle olur.