Bebeklerde Uyku Eğitimi Nedir ve Nasıl Verilir?

İçerik Tablosu

Uyku rutini bozulan bebeklere uyku eğitimi vermenin doğru olup olmadığı bir kaygı sebebidir; çünkü birçok ebeveyn, bebeklere uyku eğitimi vermenin sürekli ağlamalarına göz yummak olduğunu ya da anne bebek arasındaki bağı zayıflatacağını düşünüyor. Peki bu kaygılar doğru mu? Bebeklere uyku eğitimi vermek anneyle arasındaki bağı zayıflatır mı; bebeğe herhangi bir zararı var mıdır?

Uyku Eğitimi Bebeklere Zarar Verir Mi?

Öncellikle, Budizzz ailesi olarak bu soruların hepsinin cevabının “hayır” olduğunu belirtmekle başlayabiliriz. Bebeklere uyku eğitimi vermek demek, onları ağlarken yalnız bırakmak ve bu şekilde yalnız uyumaya alıştırmak demek değildir.

• En basit haliyle uyku eğitimi, kucakta, emerken, sallanırken, gezdirilirken ve benzeri şekilde uyumaya alışmış bebeklerin, bu alışkanlıklarından vazgeçirilerek, uyku rutinlerini düzene sokma pratiğidir.
• Bebeklere yanlış uyku alışkanlıklarını bıraktırarak, sağlıklı uyku alışkanlıkları edindirmek olarak da düşünülebilir.
• Anne ile bebek arasındaki bağı zedeleme durumu ise tamamen uyku eğitimine doğru zamanda başlanıp başlanmadığıyla alakalıdır.

Bebeklerde Uyku Eğitimine Ne Zaman Başlanmalı?

• Uzmanlar, bebeklerde uyku eğitimine başlamak için en uygun zamanın, 4. ay olduğunu belirtmektedir ve özellikle ilk 3 ay, uyku eğitimi kesinlikle önerilmemektedir.

• Bu durumun başlıca sebebi, ilk 3 ayın güven inşaası için olan önemi olarak görülebilir. 9 ay boyunca anne karnında huzurlu ve mutlu bir gelişim süreci geçiren bebekler, ilk 3 ayda dış dünyaya alışmakta ve anne karnı huzuruna tekrar kavuşmakta sorun yaşarlar.
• Bu süreçte, uyku düzensizlikleri, sebepsiz huzursuzluk ve huysuzluk sonucunda ağlama krizleri çokça yaşandığı için, bebeğinizi sakinleştirmek adına uyku rutinine zarar veren şeyler dahi denenebilir.

0-3 Aylık Uyku Düzeni yazımıza göz atarak bu kısa süreçte bebeğinizin uyku alışkanlıkları ve sizin yapmanız gerekenler hakkında da bilgi alabilirsiniz.

• Emzirerek bebeği sakinleştirmek, uyuyana kadar başında bekleyip konuşmak, gezdirmek, kucağa almak ve benzeri tüm yollar kullanılabilir. Böylece hem bebeğinizin sakinleşmesini ve uykuya dalmasını sağlamış olursunuz hem de aranızdaki bağı pekiştirebilirsiniz.
• Ancak, hem tamamen size bağımlı bir bebek haline gelmesinin önüne geçmek hem de olumsuz uyku alışkanlıkları edinmesini engellemek adına, bebeğinize beyaz gürültü dinleterek bu sorunları aşmanızı tavsiye edebiliriz.
• Beyaz gürültünün yenidoğanlar ve bebeklerin uyku düzeni üzerindeki etkileri, faydaları ve nasıl kullanılması gerektiği üzerine hazırladığımız beyaz gürültü sayfamızı inceleyerek daha fazla bilgi edinebilirsiniz.

Bebeklere Uyku Eğitimi Nasıl Verilir?

Bebeklere uyku eğitimi vermenin, onları ağlamaya terk etmek ya da güvenlerini sarsmak demek olmadığını daha önceden belirtmiştik. Peki, bebekleri ağlatmadan, doğru uyku eğitimi nasıl verilir? Bu sorunun cevabını verebilmek için en çok kabul gören 3 uyku eğitimi modelini de artıları ve eksileriyle beraber açıklamaya çalışacağız. Size ve bebeğinize en uygun olan yönteme, kendi gözlemlerinize dayanarak karar verebilirsiniz. Doğru sistemi bulduktan sonra, bebeğinizin sağlıklı uyku alışkanlıkları edinmesi yalnızca birkaç gün sürecektir.

1. Tracy Hogg Uyku Eğitimi Yöntemi

Bebek hemşiresi olan Tracy Hogg, bu yöntemi bebeklerin ayrı uyuma alışkanlığı edinmelerinin, uyku düzeni oluşturma ve sağlıklı bir uyku geçirmek için gerekli olduğu varsayımına dayanarak oluşturmuştur. Uygulamak için izlemeniz gereken adımlar ise şöyledir;

• Uyku saati yaklaşan ve mahmurlaşan bebeğinizi yatağına yatırmalı ve görüş alanından çıkarak, onu yalnız bırakmalısınız.
• Bu yöntemi denemeye ilk başladığınızda, bebeğinizin ağlaması oldukça doğaldır. Böyle bir durumda, onu kucağınıza almalı; ama konuşmak, sevmek ya da emzirmek gibi ekstra bir işlem yapmamalısınız.
• Bebeğiniz sakinleştiğinde ise onu tekrar yatağa koymalı ve uykuya dalana kadar bu işlemleri tekrarlamalısınız.

Tracy Hogg, bu yöntemin başlarda oldukça vakit alıcı bir yöntem olmasına rağmen, zamanla bebeğinizi uyutmak için harcadığınız sürenin kısalacağını ve bebeğinizin kendi kendine, yatağında uyumaya alışacağını belirtiyor. Ancak belirtmekte fayda var ki, bu yöntem bebeğinizin sakinleşmek için, size bağımlı olma alışkanlığını kırması konusunda pek yararlı olmayabilir.

2. Kim West Uyku Eğitimi Yöntemi

Kim West tarafından geliştirilen bu yöntem, uyku eğitimi sırasında bebeğinin ağlama ihtimalini en az düzeyde tutmak isteyen ebeveynler için oldukça ideal bir yöntem olarak görülmektedir. Ancak, özellikle yenidoğan döneminde uyku düzeninde fazla sorun yaşayan ve sık sık uyanan bebekler için uygulanması tavsiye edilmez; çünkü çok fazla zaman gerektiren bir yöntemdir ve uyku sorunu fazla olan bebeklerin ebeveynlerinin yeterli dinlenme ve uyumasının önüne geçerek, başka sorunları beraberinde getirebilir. Detayları aşağıdaki gibidir;

• Bebeğinizin uykusunun geldiğini anladığınızda, emerken kucağınızda ya da başka yerlerde uykuya dalmadan önce, yatağına yatırmalısınız.

• Siz de bebeğinizin sizi görebileceği yakınlıkta yatağın yanına oturarak, onu sevmek, okşamak ya da kısık sesle konuşmak gibi rahatlatıcı eylemlerde bulunmalısınız.
• Bu süreçte bebeğinizin ağlamasına fırsat vermemek önemlidir.
• Her geçen gün bebeğinizin yatağından biraz daha uzaklaşarak, kendi kendine ve yatağında uyuma alışkanlığı edinmesini sağlayabilirsiniz.

3. William Sears Uyku Eğitimi Yöntemi

Yukarıda açıklamaya çalıştığımız iki yöntem de bebeği kendi kendine bırakarak uyku eğitimi vermeye dayanmakta ve bebeğin ağlayabileceği bir durum oluşturmaktadır. Dr. William Sears ise ağlamanın, bebeklerde strese ve kan basıncı artışına sebep olduğu gerçeğine dayanarak, bu yöntemleri reddeder ve bebeklere ağlatmadan uyku eğitimi vermek gerektiğini savunur. Bizim de bebeklerde uyku  eğitimi için özellikle tavsiye ettiğimiz bu yöntemi uygulamak için, aşağıdaki adımları takip etmelisiniz;

• Öncelikle, bebeğinizin ihtiyacı olan şefkati ve güveni, gün içinde onunla ilgilenerek vermeyi ihmal etmemelisiniz.
• Bebeğinizin uyku saati öncesinde tüm ihtiyaçlarının karşıladığından emin olmalısınız. Böylece bebeğiniz acıktığı ya da gaz sancısı olduğu için uyanmaz ve daha sağlıklı bir uyku düzeni edinebilir.
• En önemli nokta ise bebeğiniz bir uyku rutini oluşturmanız gerektiğidir. Örneğin, bebeğinize öncesinde ılık bir duş aldırabilir ya da her zaman yanında olacak bir uyku arkadaşı edindirerek birlikte uyumaya alıştırabilirsiniz. Böylece, bebeğiniz duş aldığında ya da uyku arkadaşı yanına verildiğinde uyuması gerektiğini anlayacaktır.

Bebeklerde uyku eğitimi hakkında açıklamaya çalıştığımız tüm yöntemler, uzmanlar tarafından oluşturulmuş olup, en çok kabul gören yöntemlerdir. Ancak belirtmek isteriz ki her bebek kendine özgü alışkanlıklara ve karaktere sahip olduğu için, bebeğinize en uygun sistemi seçmek, yalnızca siz ebeveynlerin gözlemleriyle mümkündür.

4 Aylık Bebeğe Uyku Eğitimi Nasıl Verilir?

Öncelikle 4 aylık bebekte neyin uyku sorunlarına yani uyku gerilemesine sebep olduğunu öğrenmekle işe başlamak gerekir:

• 4 aylığa kadar hem uykunun REM evresinde olan bebeklerin 4. Aydan itibaren Non-REM olarak bilinen evreyi de deneyimlemeye başlar.
• Bu durum bebekte uyku sorunlarına yol açar.
• Bebeğin gece uykuları sık sık bölünür ve gündüz uykuları azalır.
• Genellikle 4. ayın sonlarına doğru gerçekleşir ve bebeğin huzurluğunun artmasına neden olur.
• Ancak eğer bebek bu döneme gelene kadar uyku eğitimi almaya başlamışsa süreç çok daha kolay ilerler.

Peki, 4 aylık bebeklerde uyku eğitimi nasıl olur?

• Öncelikle bebeğin zaten huzursuz olduğunu unutmamalı ve uyku eğitimi sürecinde onu rahatlatmalısınız.
• 4 aylık uyku eğitiminde bebeği rahatlatmak için kullanabilecekleriniz: beyaz gürültü, uyku arkadaşı, kokunuz sinen bir kıayfet vb.
• Bunların arasında en etkilisi bebeğe anne karnını hatırlatan beyaz gürültüdür ve sağlık için beyaz gürültülü uyku arkadaşları ile dinletilmelidir.
• Hangi uyku eğitimi yöntemi seçilirse seçilsin bebeğin ağlamasına göz yumulmamalıdır.
• Bu nedenle, bebeğiniz ağladığında onu kucağınıza almalı ve sakinleştirdikten sonra tekrar yatağına koymalısınız.
• Zamanla yanına koyduğunuz rahatlatıcı nesneler de onu avutmaya ve huzurla uyumasına yardımcı olmaya başlayacaktır.
• Uyku koşullarına da kesinlikle devam etmelisiniz ve odayı 21-22 derece ısıda ve tamamen karanlık yapmalısınız.

6 Aylık Bebeğe Uyku Eğitimi Nasıl Verilir?

• Öncelikle "6 aylık bebeklere uyku eğitimi verilir mi?" sorusunu cevaplamak isteriz. "Tabii ki."
• Yalnızca uyku eğitimini 4. ayda almayan bebeklere 6 aylıkken vermek biraz daha zor olabilir; çünkü 6. ay aynı zamanda bebeğin büyüme ataklarına denk gelebilir.
• Bu haftalardaki büyüme ataklarını kısaca açıklamak gerekirse; bebeğinizin ciddi değişimler yaşaması nedeniyle uyku-beslenme düzeninde ve sakinliğinde meydana gelen bozulmalardır.
• Bebeklerde sinir, huzursuzluk ve ciddi ağlama sorunları ortaya çıkabilir.
• Bebeğinizin zaten uyku sorunları ve huzursuzluk yaşadığı bu dönemde uyku eğitimi vermek sizi normalde olması gerekenden daha fazla yorabilir.
• Bebeğiniz sizi sürekli yanında isteyeceği için özellikle yatağına ya da odasına alışma daha fazla zaman alır.
• Ayrıca, 6 aylık dönemden itibaren (6-9 ay arasında herhangi bir zamanda yaşanabilir.) bebeklerde 'nesne kalıcılığı algısı' oluşur.
• Bu sebeple, bebekler anne babaları görüş alanlarından çıktıklarında terk edilme hissine kapılır ve korkma, ağlama gibi tepkiler verirler.
• Ayrılık korkusu yaşayan bebeğiniz uyku eğitimi esnasında sizi göremediği için de huzursuzlanabilir.

Peki, 6 aylık bebeklerde uyku eğitimi nasıl olmalıdır?

• Öncelikle uyku eğitimine kesinlikle bebeğe uyku öncesi rutinleri oluşturarak başlanmalıdır. 
• Örneğin bebeğe uyku öncesinde ılık bir duş aldırmak, masaj yapmak, beyaz gürültü sesleri açmak bu rutinlerden olabilir.
• Eğer kucakta gezdirmek, kolda sallamak gibi uyutmaya yönelik rutinleriniz varsa bu rutinleri de yenileriyle değiştirmelisiniz.
• Bu sayede, bebek var olan alışkanlıklarını kademeli olarak kırabilir ve bu dönemde ekstra bir huysuzluk ya da huzursuzluk yaşamaz. 
• Ayrılık korkusu nedeniyle bebeğinizi yatağına koyup görüş alanından çıkma yöntemini ise 6 aylık uyku eğitiminde uygulamanızı tavsiye etmeyiz.
• Aksi takdirde bebek terk edilme hissine bürünebilir ve bu korkuyu yatağıyla ya da odasıyla bağdaştırabilir. İlerleyen zamanlarda bu durum uyku düzeni kurmanızı daha da zorlaştırır. 
• Uyku eğitimi sırasında bebeğinizin yanında sandalyede oturmak ama onu kucağa almak yerine sesinizle sakinleştirip yeniden uyumasını beklemek gibi güven verici yöntemler tercih edilmelidir.

Bu amaçla, ilk 4 ayda bebeğinizin uyku rutinlerini (neden uyanıyor, en kolay nasıl uykuya dalıyor vb.) not edebilir ve uyku eğitimine başlarken doğru yöntemi seçebilirsiniz. Ayrıca, bebeklerin sağlıklı uyuması ve uyku düzeni oluşturması için, en  az uyku eğitimi kadar önemli olan, bebek yatağı ve bebek yastığı seçimi konusuna da dikkat  etmenizi tavsiye ederiz.

Ayrıca, "Sağlıklı Bir Bebek Uykusunun 10 Sırrı" e-kitabımızı ücretsiz almak için bu linkten e-posta adresimize de kaydolabilirsiniz.

 Ayrıca, uyku eğitimi konusunda uzman desteği almak isteyenler için Marmara Üniversitesi'ne bağlı uyku polikliniğini önerebiliriz.

Sıkça Sorulan Sorular

Bebeklerde uyku eğitimi ne demektir?

Bebeklerin kendi kendilerine uyumalarını öğretmeye ve olumlu uyku alışkanlıkları geliştirmelerine yardımcı olmaya, uyku eğitimi denir.

Bebeklere uyku eğitimi vermek için neler yapılabilir?

Bebeklere uyku eğitmi vermek için, Trac Hogg yöntemi, Kim West yöntemi ya da William Sears yöntemini deneyebilirsiniz.

Uyku eğitimi vermek için en etkili yöntem nedir?

Uyku eğitimi vermek için en etkili yöntem William Sears yöntemi olarak bilinmektedir.

Tracy Hogg yöntemi nedir?

Tracy Hogg yöntemi, bebeklere kendi kendilerine uyumayı ya da kendi odasında uyumayı öğretmek için uygulanan bir uyku eğitimi yöntemidir.