Rahim Ağzı Yetmezliği ve Servikal Serklaj Nedir?
Rahim ağzı yetmezliği olarak da bilinen servikal yetmezlik sonucunda birçok anne adayı serklaj ameliyatı olmaktadır. Ancak, serklaj öncesi ve serklaj sonrası sonrası hakkında da ayrıntılı bilgiye sahip olmak çok önemlidir.
Peki, serklaj nedir, serklaj ameliyatı ne zaman yapılır ve serklaj ameliyatı sonrası nelere dikkat edilmelidir?
Rahim Ağzı/ Servikal Yetmezlik Nedir?
Servikal yetmezlik, rahim ağzı açılmasının neden olduğu 2. Trimster ya da öncesi kayıpları ve bu sebepli doğumları ya da kayıpları tanımlamak amacıyla kullanılan bir terimdir.
- Servikal yetmezliğin doğumsal anomali, rahim ağzı ameliyatı geçmişi birçok farklı nedeni olabilir.
- Anne adayında servikal yetmezlik tespit edildiğinde servikal serklaj adı verilen basit bir cerrahi müdahale uygulanır.
Rahim Ağzı Yetmezliği Nedenleri
Rahim ağzı yetmezliği olarak da bilinen servikal yetmezliğin başlıca nedenleri:
- Rahim ağzında doğumsal anomali ya da zayıflık
- Geçirilen rahim operasyonları nedeniyle rahim ağzının genişlemesi
- Fazla doğum geçmişi
- Geçmiş doğumlarda rahim ağzında yırtılma ya da deformasyon oluşması
- Geçirilen zor bir doğum öyküsü (mesela forseps ya da vakum ile)
- Rahim ağzında bağ dokusunda deformasyon ya da doğumsal anomali
- Bazı kollajen bozukluklar
Servikal Serklaj Nedir?
Rahim ağzı (servikal) yetmezliği bulunan anne adaylarının rahim ağzının doğru formda kalması amacıyla yapılan ameliyata (dikiş atma işlemine) servikal serklaj adı verilir.
- İlk defa 20. yüzyıl başlarında 2. Trimester kayıp öyküsü olan ya da servikal yetmezlik nedeniyle erken doğum yapma ihtimali olan kadınlara yapılmıştır.
- Sonrasında gelişen teknoloji ile ultrasonografik muayene sonucunda risk tespit edildiğinde de önlem amacıyla serklaj ameliyatı yapılmaya başlanmıştır.
- Tüm gebelik boyunca kapalı olması gereken rahim ağzının ideal formu bu ameliyat sayesinde korunur; çünkü rahim ağzının uzunluğu 3.5 cm'den kısa olmamalı ya da hunileşme başlamamalıdır.
- Rahim ağzındaki bu tarz eğilimler servikal serklaj ameliyatı ile önlenir ve sağlıklı bir gebelik süreci geçirilmesini sağlar.
Servikal Serklaj Ameliyatı Ne Zaman Yapılır?
Öncelikle servikal yetmezliğin saptanabilmesi için hamileliğin ilk dönemlerindeki gebelik kontrollerinin de sonrakiler kadar önemli ve hayati olduğunu belirtmek isteriz.
- Gebeliğin ilk dönemlerindeki doktor kontrollerinde anne adayında rahim ağzı yetmezliği tespit edilirse, doktor tarafından planlı bir serklaj ameliyatı uygulanacaktır.
- Serklaj ameliyatı genellikle gebeliğin 12.-14. haftaları arasında yapılır.
- Ancak acil durumlarda da serklaj ameliyatı yaparak gebeliğin seyri düzene sokulabilir. Acil serklaj olarak adlandırılan bu müdahale gebeliğin 24. haftasına kadar yapılır.
Serklaj Ameliyatı Riskli Midir?
Öncelikle belirtmek isteriz ki hekim kontrolleri aksatılmadığı ve doktorun anne adayını ayrıntılı bir şekilde takip ettiği durumlarda serklaj ameliyatı riskli bir ameliyat değildir. Ancak aşağıdaki durumlarda serklaj yapılması kesinlikle çok tehlikelidir ve ölüm riski de içeren ciddi komplikasyonlara neden olabilir:
- Devam eden bir vajinal kanama varsa
- Su kesesi açılmışsa
- Fetal sıkıntı ya da ölüm durumu tespit edilmişse
- Amniyon kesesinde iltihap varsa
- Bazı fetal anomali durumları mevcutsa
- Aktif su gelişi varsa
Serklaj Ameliyatı Sonrası Ciğer Geliştirici İğne
Serklaj ameliyatı sonrası bebeğine ciğer geliştirici iğne yapılan anne adayları tabii ki vardır. Ancak, ne ciğer geliştirici yapılması ne de yapılmaması endişelenmenizi gerektirecek durumlar değildir.
- Serklaj sonrası ciğer geliştirici iğne, serklajtan sonra da erken doğum riski oluşursa bebeğin anne karnı dışında da nefes alabilmesi ve hayata tutunabilmesi içindir.
- Çünkü bebeklerin ciğerleri tam anlamıyla gebeliğin 39. haftasında gelişir.
Bu nedenle serklaj sonrasında doktorunuz ciğer geliştirici iğne yaptırmanız gerektiğini söylüyorsa, lütfen tereddüt etmeyin; çünkü her şey miniğinizin daha sağlıklı bir şekilde hayata gözlerini açması için.
Serklaj Dikişleri Ne Zaman Alınır?
Dikişlerin ne zaman alınacağı planlanan doğum türüne göre değişebilmektedir:
- Normal doğum düşünen anne adaylarının serklaj dikişleri 37. hafta civarında alınmalıdır.
- Birçok serklaj ameliyatı olan anne adayının korktuğunun aksine dikişler alınınca doğumun hemen başlaması gibi bir durum söz konusu değildir.
- Eğer sezaryen doğum planlanıyorsa ise serklaj dikişleri doğumdan önceki 1-2 hafta içinde de alınabilir.
- Serklaj dikişleri alınmadığı halde anne adayının suyu gelirse ya da doğum başlarsa acil olarak doktora başvurulmalıdır; çünkü doğum esnasında serklaj dikişleri rahim ağzında tahrişe neden olabilir ve doğumu zora sokabilir.
Serklaj Sonrası Kanama Olur Mu?
Birçok anne adayı serklaj sonrasında kanaması olduğunda haklı olarak korkar; ancak serklaj ameliyatı sonrası lekelenme ve hafif kanama yaygın bir durumdur ve bu şikayetlerin 2-3 gün içinde sona ermesi beklenir.
Eğer serklaj sonrası kanama 2-3 günden uzun sürüyorsa ya da hafif/lekelenme şeklinde seyretmek yerine yoğunsa acilen doktora başvurulmalıdır.
Serklaj Ameliyatı Sonrası Nelere Dikkat Edilmeli?
- Öncelikle serklaj sonrası doktor kontrolleri kesinlikle aksatılmamalıdır.
- Ameliyat sonrasında hafif kanama (maksimum 2-3 gün), akıntı veya kramplar olabilir; ama süre ve şiddet takip edilmelidir.
- Kötü kokulu bir vajinal akıntı olup olmadığı da takip edilmeli ve doktora gidilmelidir.
- Yüksek ateş de serklaj ameliyatı sonrası doktora danışılması gereken acil durumlardan biridir.
- Suyun gelmesi durumunda acilen doktora gidilmelidir.
- Hamilelikte cinsellik yasak olmasa da serklaj ameliyatı sonrası cinsel ilişkiye bir süre ara verilmelidir.
- Doktorun verdiği fitil ya da merhem varsa düzenli kullanılmalıdır.
- İltihap ihtimali oluşturan herhangi bir durumdan kaçınılmalı ve iltihap halinde acilen doktora danışılmalıdır.
- Dikişlerin alınmasının ardından anne eve yollandıysa mutlaka istirahat etmeli ve uzun süre ayakta durmaktan ya da ağır taşımaktan kaçınmalıdır.
Sıkça Sorulan Sorular
Serklaj ameliyatı sonrası fitil kullanılmalı mıdır?
Servikal serklaj sonrasında kullanacağınız tüm ürünler doktorunuz tarafından belirlenmelidir; ancak genellikle krampları önleme amacıyla rektal fitil verilir.
Serklaj ameliyatı sonrası kanama olur mu?
Servikal serklaj sonrasında 2-3 gün süreyle ve hafif/lekelenme şeklinde olmak kaydıyla kanamanız olabilir.
Serklaj sonrası ciğer geliştirici yapılmalı mıdır?
Servikal serklaj sonrasında eğer erken doğum riski varsa doktorunuz ciğer geliştirici yapabilir; bu iğne sayesinde bebeğiniz erken doğsa bile anne karnı dışında rahat nefes alıp verebilir ve hayatta kalma şansı yükselir.
Serklaj ameliyatı kimlere yapılır?
Servikal serklaj ameliyatı rahim ağzı yetersizliği bulunan kadınlara, rahim ağzında hunileşme olanlara ya da rahim ağzı boyu 3 cm'den kısa olan kadınlara yapılabilir.
Serklaj dikişi alınınca erken doğum olur mu?
Sanılanın aksine serklaj dikişleri alınır alınmaz doğum olmaz. Dikişlerin alınmasını izleyen 1-2 hafta gibi bir sürede olur ve zaten erken doğum riski olanlarda dikişler genelde 37. haftada alınır ve doğum normal zamanda gerçekleşir.
Rahim ağzı yetmezliği neden olur?
Servikal/ rahim ağzı yetmezliğinin birçok sebebi olsa da başlıcaları; önceden geçirilen bir rahim ameliyatı, annede doğuştan gelen rahim ağzı sorunları, birçok kez doğum yapmış olmak ve doğum ya da ameliyat nedeniyle rahim ağzında deformasyondur.
Serklaj sonrası normal doğum yapılabilir mi?
Servikal serklaj ameliyatı sonrasında normal doğum yapmak da sezaryen doğum yapmak kadar olasıdır. Doktorunuz aksini söylemediği sürece serklaj sonrasında normal doğum yapabilirsiniz.
*Kaynak: Acil Servikal Serklaj Olgu Serisi
