Yetişkinlerin %50’sinin belirli aralıklarla yaşadığı uykusuzluk, insanların %20’sinde kronik olarak bulunmaktadır. Peki, gecelerimizi kabus etmekle kalmayıp gün içindeki verimliliğimizi ve sağlığımızı da etkileyen uykusuzluğun nedenleri nelerdir? Uykusuzluk nasıl tedavi edilir? Günümüzde giderek yaygınlaşan uykusuzluktan kaçınmak için mutlaka nedenlerini de bilmeliyiz.
Uykusuzluk (İnsomnia) Nedir?
İnsomnia olarak da bilinen uykusuzluk, azalmış veya kalitesi düşmüş gece uykusunu ifade eden bir durumdur. İlerlerlediği durumlarda ise hastalık olarak adlandırılmaktadır.
Yapılan çalışmalara göre yetişkinlerin %50’si bu sorunu dönem dönem yaşamaktadır ve bu oran giderek artmaktadır.
Yetişkinlerin %20’sinde insomnia kronik olarak yaşanmakla birlikte, uyuyamama sorununun giderek daha da yaygınlaştığı gözlemlenmektedir.
Uyku sorunu yaşayan insanların %10-15 kadarı orta ve ağır şiddetli olarak tanımlanan semptomlara da maruz kalmaktadır.
Bir aydan kısa süren uykusuzluk sorunları akut olarak adlandırılır; daha da ciddileşmeden meditasyon ve terapi yoluyla kolaylıkla aşılır.
Ancak bir aydan uzun süren uykusuzluk sorunları kronik olarak değerlendirilir ve mutlaka doktor tedavisi gerektirir.
Yalnızca gecelerimizi zehretmekle kalmayan insomnia dikkat dağınıklığı, bağışıklıkta zayıflama, kronik baş ağrısı gibi sorunları da tetikleyebilir ve bireyin genel sağlık kalitesini günden güne azaltabilir.
Uykusuzluk Nedenleri Nelerdir?
Uykusuzluğun günümüzde özellikle gelişmiş ülkelerde giderek artmasının nedenlerinin başında modern yaşamın hayatımıza soktuğu olumsuzluklar gelmekle beraber genel uykusuzluk nedenleri aşağıdaki gibi sıralanabilir:
Stres ve kaygı bozuklukları (Özellikle meditasyonun uyku sorunlarını çözme nedeni budur diyebiliriz.)
Panik bozukluklar
Gün ışığından mahrum kalma ve melatonin hormonunda azalma. (Uyku hormonu olarak da bilinen melatonin hormonu uyku-uyanıklık dengesini sağlar ve gün ışığına bağlı olarak salgılanır.)
Artan ekran süreleri
Alkol ve sigara kullanımı
Uyku öncesi aşırı beslenme ve sindirim bozuklukları
Huzursuz bacak sendromu
Uykuya uygun olmayan ışık, gürültü ve sıcaklık koşulları
Yatağın uyku dışında nedenlerle de kullanılması
Tiroid bozuklukları
Aşırı kafein tüketimi
Aşırı radyasyona maruz kalma
Uykusuzluk / İnsomnia Belirtileri Nelerdir?
Insomnia hastalığının bireyde yorgunluk ve halsizlik yaptığı herkesçe biliniyor; ancak aşağıda sıralanan ana belirtiler insomnia için ayırt edici olarak kabul edilir:
Konsantrasyon ve dikkat sorunları
Hafızada zayıflama
Anksiyete ve panik sorunları
Gün içinde aniden gelen uyku hatta ayakta uyuma hali
Uyku sırasında horlama ya da nefessiz kalma
Uykusuzluk Tedavisi Nasıl Yapılır?
Öncelikle belirtmek isteriz ki “Uyuyamıyorum, uyumakta zorluk çekiyorum.” diyen bireylerin hepsinin uykusuzluk (insomnia) tedavisine ihtiyacı yoktur.
Eğer uykusuzluk sorunu 1 aydan kısa sürüyorsa meditasyon yöntemleri, telkin ve uyku sorunlarına neden olan olumsuzlukların önlenmesi ile çözülebilir.
Ancak, eğer uyuyamama sorunu 1 aydan fazla ve haftada en az 3 gün olacak şekilde yaşanıyorsa kronik uyku hastalığı olarak adlandırılır. Bu durumda ek tedavi yöntemlerinin yanı sıra doktora da başvurulması gerekmektedir.
Birey uykusuzluk şikayeti ile doktora başvurduğunda ilk yapılan işlem uykusuzluğa neden olan başka bir fizyolojik sorun olup olmadığının araştırılmasıdır.
Kişinin uyku öyküsü dinlendikten sonra olası hastalıklar konusunda araştırma yapılır ki bunların başında tiroid bozuklukları, uyku apnesi ve huzursuz bacak sendromu gelir.
Yapılan işlemler ve uyku öyküsü sonucunda uykusuzluk sorunu yaşayan bireyde uykusuzluğa neden olabilecek olumsuz alışkanlıklar da saptanır ve çözüm önerileri sunulur.
Gerekirse uyuyamayan bireyin bir gün süreyle uyku kliniğine yatışı ve gözlem altında tutulması da istenebilir.
Eğer tedavi edilmesi gereken başka bir hastalık bulunamazsa, melatonin hormonu takviyesi ve meditasyon gibi yöntemler de denenebilir.
Birey uykusuzluk şikayeti ile doktora başvurduğunda ilk yapılan işlem uykusuzluğa neden olan başka bir fizyolojik sorun olup olmadığının araştırılmasıdır.
Kişinin uyku öyküsü dinlendikten sonra olası hastalıklar konusunda araştırma yapılır ki bunların başında tiroid bozuklukları, uyku apnesi ve huzursuz bacak sendromu gelir.
Yapılan işlemler ve uyku öyküsü sonucunda uykusuzluk sorunu yaşayan bireyde uykusuzluğa neden olabilecek olumsuz alışkanlıklar da saptanır ve çözüm önerileri sunulur.
Gerekirse uyuyamayan bireyin bir gün süreyle uyku kliniğine yatışı ve gözlem altında tutulması da istenebilir.
Eğer tedavi edilmesi gereken başka bir hastalık bulunamazsa, melatonin hormonu takviyesi ve meditasyon gibi yöntemler de denenebilir.
Dilerseniz "Sağlıklı Bir Uyku İçin 11 Öneri" yazımıza da göz atabilirsiniz.
Sıkça Sorulan Sorular
Uykusuzluğun nedenleri nelerdir?
Günümüzde uykusuzluğun en yaygın nedenleri uzun ekran süresi, mavi ışık, gürültü ve kaygı bozukluklarıdır. Şehir ve iş/ okul yaşamının getirdiği stres nedeniyle hem çocuklarda hem de yetişkinlerde uykusuzluk sorunu giderek yaygınlaşmaktadır.
Uykusuzluk bir hastalık mıdır?
Uykusuzluğun hastalık olarak değerlendirilebilmesi için en az 1 ay süreyle ve sürekli olarak yaşanması gerekir ve bu durum doktor tedavisi gerektirir. Ancak 1 aydan kısa süreli ve her gün yaşanmayan uykusuzluk meditasyon, sağlıklı beslenme gibi rutinlerle de çözülür ve hastalık olarak değerlendirilmez.
Uykusuzluk hastalığı nedir?
Uyuyamama hastalığı olarak bilinen durumun adı insomnia'dır ve yetişkinlerin %20'sinde kronik olarak görülür. Ayrıca şehir yaşamı, stres, sağlıksız beslenme ve kaygı gibi nedenler yüzünden bu rakam her geçen güç artmaktadır.
