Beyaz gürültü bebeklerin uyku sağlığına nasıl etki ediyor?
Çocuk ve Yenidoğan Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Mehmet Vural, beyaz gürültünün ne olduğunu ve hangi gürültünün çocuklar için güvenli olduğunu anlatıyor.
Beyaz Gürültü akımı nedir ve ne tip gürültü çocuklar için güvenlidir?
Yağmur, rüzgar, okyanus veya şelale sesleri bize rahatlama hissi verebilecek seslerdir. Bu tekdüze uğultu yeni doğan ebeveynlerinin ve hatta uyku problemi yaşayan yetişkinlerin dahi kurtuluşudur.
Bu akım nereden geliyor?
Son yıllarda, beyaz gürültünün sinir sistemi üzerindeki etkisini test eden çok sayıda çalışma yapılmıştır. Bu çalışmalar esnasında, beyaz gürültünün farklı ortam ve yaş gruplarında insanlara etkisi değerlendirilmiştir.
Yeni doğanlar sessizliği sevmezler. Bunun nedeni anne karnında geçirilen zamandan kaynaklanmaktadır. Orada tam anlamıyla yüksek sesli bir parti var; örneğin göbek bağından geçen kan akışının sesi, annenin kalp atışı, bağırsakların peristaltik hareketleri, dış dünyadan gelen sesler. Anne karnında bebeğin duyduğu bu seslerin karışımından ortaya çıkan gürültü, elektrikli süpürgenin çalıştırıldığında ortaya çıkardığı gürültü ile karşılaştırıldığında; bebeğin anne karnında duyduğu gürültünün çok daha yoğun olduğu anlaşılmaktadır.
Tüm bu nedenlerden dolayı bir yeni doğan için sakin ve sessiz bir ortam stresli olabilir.
Beyaz gürültü ve etkilendiği akım nedir?
Beyaz, pembe, kahverengi, kırmızı ve mor gibi renklerle isimlendirilebilen birçok gürültü türü tanımlanmıştır. Bunların her biri farklı frekanslarda farklı bir ses gücüne sahiptir. Beyaz gürültü ismini günlük hayatımızda hemen hemen her tip ses için kullanıyoruz. Fiziksel açıdan beyaz gürültü, düşük ses seviyesinde duyulduğunda herhangi bir frekansta eşit güçle aynı anda izole edilmiş bir sinyalin algılanmasını arttıran, rastgele bir ses frekansı karmasıdır.
“Beyaz gürültü”, tüm renklerin (infrared ile ultraviyole arasında) ışık dalgalarını içeren beyaz ışığa benzetilmesinden gelmektedir. Sadece ışığa benzetme yoluyla, gürültünün maskeleme etkisini örneklendirebiliriz. Karanlık bir odada olduğumuzda, görünen herhangi bir ışığı hemen fark edebiliriz. Ancak oda aydınlık olduğunda lamba, fener gibi yeni ışık kaynaklarını hemen fark etmemiz mümkün olmayabilir. Tek renk ışıklar böyle bir maskeleme etkisi yapmaz. Aynı durum sesler için de geçerlidir; sessiz bir odada her ses hemen duyulabilecekken, beyaz gürültünün bulunduğu bir odada bu sesler belirgin bir etki yaratmayacaktır.
Bilim adamları, beyaz gürültünün insanların sakinleşmesine, odaklanmasına veya uykuya dalmasına nasıl yardım ettiğini merak etmeye başladı. Bunun üzerine beyaz gürültünün etkisi üzerine yapılan çalışmalar yıllarca sürdürülmüştür. Çalışmalardan birinde, yeni doğanların yaklaşık %80'inin beyaz gürültü sağlanan bir ortamda 5 dakika içinde uykuya daldığını ve yalnızca %20'sinin sessiz bir ortamda uykuya dalabildiğini göstermiştir.
Bebekleri uyutmak için beyaz gürültü kullanılmasında dikkat edilmesi gerekenler
Doğru Ses Seviyesi
Ses seviyesi, düşen yağmur veya duş gürültüsüne eşdeğer olan 50 dB'yi geçmemelidir.
Ses Kaynağı
Çocuğun kulağına doğrudan bağlı olmamalıdır. Ses kaynağı, çocuktan en az 15-20 cm uzak tutulmalı ve uzun süre kullanılmamalıdır.
Prof. Dr. Mehmet Vural
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı
