Plasenta Previa Nedir? Bebeğin Eşinin Önde Gelmesi Ne Demek?
Birçok annenin başına gelmesinden korktuğu plasenta previa nedir ve belirtileri nelerdir?
Öncelikle plasenta previa'nın başınıza gelme ihtimalinin çok düşük olduğunu belirtelim ve yine de plasenta previa hakkında bilgi sahibi olabilmeniz için açıklamaya başlayalım.
Plasenta Previa Nedir?
Öncelikle "Plasenta Nedir?" sorusunu açıklamakla başlayalım. Plasenta hamilelikte anne rahminde oluşan bir dokudur ve bu doku bebeğin besin ve oksijen ihtiyaçlarının karşılanmasını sağlar. Ayrıca atıklar da plasenta sayesinde bebeğin kanından ve rahimden uzaklaştırılır.
Anne karnındaki bebek için eşsiz bir öneme sahip olan bu doku normalde rahmin kenarında ya da üstünde bulunmalıdır. Plasenta previa ise plasenta'nın normalde olması gerektiği yer yerine rahmin aşağısına yerleştiği duruma verilen isimdir. (Aşağıdaki görselde görüldüğü gibi)
Nadir rastlanan bu durumda (% 0.4 ihtimal) plasenta rahmin tamamını ya da bir kısmını kapatabilir ve hamilelikte ya da doğumda komplikasyonlara neden olabilir.
Marjinal Plasenta Previa
Marjinal plasenta previa, plasenta'nın rahim ağzına yakın bir konumda bulunması; ancak rahmi tamamen kapatmamasıdır.
Eğer marjinal plasenta previa'nız var ise doktorunuz plasenta'nın konumunu düzenli olarak kontrol edecek ve gebeliğe engel oluşturup oluşturmadığına karar verecektir.
Ancak marjinal plasenta previa'nin normal doğuma sorun teşkil etme ihtimali oldukça azdır ve doktor kontrollerinizi aksatmadığınız sürece endişelenmeniz gerekmez.
Total Plasenta Previa
Plasenta'nın rahim ağzını tamamen kapattığı duruma verilen isimdir ve hem yakından doktor kontrolü gerektirir hem de sezaryen gibi kararların alınması gerekebilir.
Total plasenta previa'nız varsa gebelikte doktor kontrollerini aksatmamalı, kanamaya yol açabilecek durumlardan kaçınmalı ve hem doktor tavsiyelerine hem de aşağıda açıklanan maddelere uymalısınız.
Gerekli tedbirleri aldığınız ve hamilelik sürecinizi yakından takip ettiğiniz sürece, endişelenmenize gerek yok; doktorunuz zaten durumu yakından takip edecektir.
Plasenta Previa Belirtileri Nelerdir?
Eğer plasenta previa'dan şüpheleniyor ya da endişeleniyorsanız aşağıdaki belirtileri gözlemleyebilirsiniz:
- En yaygın ve keskin belirti hamileliğin 2. Trimester'ında yaşanan kanamadır.
- Bu kanamalar büyük çoğunlukla ağrısızdır. Ancak, bazı anne adayları kanamalarına rahim kasılmalarının da eşlik ettiğini belirtmektedir.
- Bazı durumlarda çok şiddetli ve günlerce süren kanamalar yaşansa da bazen yalnızca lekelenme şeklinde ortaya çıkabilir.
- Bu nedenle özellikle gebeliğin 3. ayında lekelenmeniz dahi olursa doktorunuza başvurmanız kritik önem taşır.
- Ancak belirtmek isteriz ki tam tanı gebeliğin 20. haftasında konulmaktadır.
Plasenta Previa Neden Olur?
Plasenta previa'nın gerçekleşme sebebi yukarıda da belirtildiği gibi plasenta'nın rahimde olması gerektiği yerde değil de daha aşağıda olmasıdır.
Ancak bu duruma neden olan bazı faktörler de söz konusudur;
- Anne rahmindeki anomali (Anne rahminde doğumsal bir şekil bozukluğu ya da anomali olması durumu)
- Annenin geçirdiği operasyonlar (Özellikle annenin sezaryen ya da kürtaj geçmişi varsa)
Sezaryen geçmişi kaç kez yapıldığına bağlı olarak plasenta previa riskini %20 ilâ %50 arası arttırabilmektedir.
- Çoğul gebelik nedeniyle plasenta'nın olması gerekenden daha büyük olması (Çoğul gebeliklerde plasenta previa ihtimali tekil gebeliğe kıyasla yaklaşık %40 daha fazladır.)
Plasenta Previa Risk Faktörleri
Ebeveynler en çok akıllarına takılan sorulardan biri de "Plasenta previa kimlerde görülür?" sorusu.
Öncelikle belirtmek isteriz ki plasenta previa'nın gebelikte görülme olasılığı % 0.4'tür; yani 1000 gebeliğin yalnızca 4 tanesinde görülür. Ancak bu durumların plasenta previa riskini arttırdığı bilinmektedir;
- Annenin gebelik öncesinde sigara kullanıyor olması
- Çoğul gebelik
- Annenin gebelik yaşının 35'in üzerinde olması (Dilerseniz "Geç Gebelik Nedir ve Riskleri Nelerdir?" yazımıza da göz atabilirsiniz.)
- Annenin daha önceden birden fazla sezaryen doğum yapmış olması
- Kürtaj ya da düşük geçmişi
- Anne rahminde yara izi bırakacak bir operasyon geçmişi (Tümör alınması gibi)
Plasenta Previa Nasıl Anlaşılır?
- Öncelikle gebeliğiniz süresince herhangi bir kanama ya da lekelenme yaşarsanız doktorunuza başvurmanız gerekmektedir.
- Bu durumda doktorunuz sizi ultrasona alacak ve plasenta'daki anomali yerleşimin kesin tanısını koyacaktır.
- Doktorunuzun plasentanın yerleşim yerini tam saptamak ve hangi tür plasenta previa'ya sahip olduğunuzu tespit etmek için; transvajinal ultrason yapmak da isteyebilir.
- Eğer kanama yaşamasanız dahi gebelik kontrollerinizin 3. ya da 4.'sünde doktorunuz durumu fark eder ve size bilgilendirme de yapar. (Kanamaların gebeliğin 30. haftasından sonra başlama ihtimali de çok yüksektir.)
*Plasenta Previa Tedavisi Nasıl Yapılır?
Öncelikle belirtmek isteriz ki eğer plasenta previa teşhisiniz gebeliğin erken dönemlerinde konulmuşsa düzelme ihtimali yüksektir ve doktorunuz bu durumu yakından takip edecektir.
Ancak gebeliğin ilerleyen dönemlerinde hâlâ plasenta rahim ağzını kapatıyorsa;
- Doktorunuz kontrol sıklığınızı arttıracak ve durumunuzu yakından takip edecektir.
- Normal doğum yerine sezaryen doğum yapmanız gerekebilir. (Doktorunuz tarafından zorunlu kılınmasa da sezaryen doğum sizin için en iyisi olabilir.)
- Plasenta previa erken doğum riskini arttırdığı için (Gebeliğin 37. haftasından dahi önce doğum olabilir.) doktorunuz bebeğinize ciğer geliştirici yapmak isteyebilir.
- Bu durumda, bebeğiniz erken doğsa bile ciğerleri anne karnı dışında da rahatlıkla nefes alabileceği kapasiteye ulaşacağı için bebeğiniz erken doğumda hayatta kalabilir.
- Erken doğum riskini azaltmak için doktorunuz doğum baskılayıcı (tokolitik) tedaviye de başlayabilir.
- Doğum esnasında kanama riskiniz olduğu için mutlaka öncesinde hastanenin kan bankasına haber verilir ve yeterli miktarda kan hazırda bulundurulur.
Plasenta Previa Düzelir Mi?
Öncelikle sorumuzun cevabı "Evet!".
Özellikle gebeliğin ilk dönemlerinde plasenta previa teşhisi konulduysa düzelme ihtimali çok yüksektir; çünkü plasenta henüz rahminize tam olarak yerleşmemiş yani son konumunu almamıştır.
Gebeliğinizin 20. haftasında doktorunuz bir kez daha ultrason yaparak, plasentanın rahim üstüne yerleşip yerleşmediğini kontrol eder. Eğer bu süreçte plasenta previa durumu geçtiyse yani plasenta artık rahim ağzını kapatmıyorsa, endişelenecek bir durum kalmamış demektir.
Zaten bu sebeple plasenta previa'nın kesin teşhisi ancak gebeliğin 20. haftasında konulabilmektedir.
*Plasenta Previa'da Ne Yapılmalı?
Eğer "Plasenta Previa'm var; ne yapmalıyım?" diye soruyorsanız aşağıdaki maddeleri mutlaka değerlendirmelisiniz;
- Öncelikle en önemli maddemiz: doktor kontrollerinizi asla aksatmamalısınız.
- Doktorunuz kanama riskini arttıracağı için fiziksel aktivitelerinizi kısıtlayabilir; bu kurala uymanız çok hayatidir çünkü plasenta previa kanamaları çok şiddetli olabilir.
- Erken doğum ve kanama riskini arttırdığı plasenta previa'sı olan anne adaylarına hamilelikte cinsellik yasaklanır.
- Sezaryen doğum fikrine alışmanız gerekebilir; çünkü doktorunuzun son haftalarda bu seçeneği uygulaması gerekebilir ve plasenta previa olan gebeliklerin çoğu sezaryen doğum ile sonuçlanır.
- Erken doğum riskine karşı doktorunuz ciğer geliştirici önerebilir; doktor kontrollerinizi aksatmamanız bu nedenle de çok önemlidir.
- Ciğer geliştirici bebeğinizin olası bir erken doğum durumunda anne karnı dışında da rahatlıkla nefes almasını sağlar ve hayatta kalma şansını ciddi oranda arttırır.
- Ani sancılar bastırdığında ya da lekelenme olduğunda acil olarak doktorunuza başvurmalısınız.
- En önemlisi ise moralinizi yüksek tutmalı ve bu durumu yaşayan sizin dışınızda da anneler olduğunu ve bebeklerini sağlıklı bir şekilde kucaklarına aldıklarını unutmamalısınız.
Bebeğin Eşinin Aşağıda Olması Ne Demektir?
Halk arasında 'bebeğin eşinin aşağıda olması' ya da 'bebeğin eşinin önde olması' olarak bilinen bu durumun tıptaki ismi plasenta previa'dır.
Plasenta previa, bebeğin anne karnında beslenmesi, nefes alması ve boşaltım yapması için gerekli olan bağlantıyı sağlayan plasenta isimli dokunun rahim ağzını tamamen ya da kısmen kapatması durumudur.
Bu durumda, hamilelik sürecinde ya da doğumda kanama riskinin yanı sıra erken doğum olasılığı da artar.
Bebeğin Eşi Ne Zaman Yukarı Çıkar?
Eğer bebeğinizin eşinin aşağıda olduğu yani plasenta previa olduğu teşhisi gebeliğinizin ilk dönemlerinde koyulduysa, 20. haftaya kadar beklenir.
Plasenta yani bebeğin eşi son konumunu genellikle 20. haftada alır ve plasenta previa olup olmadığınız 20. haftada kesinleşir.
Bu durumda, plasenta previa 20. haftada yukarı çıkar diyebiliriz. Ancak bebeğinizin eşi 20. haftada hâlâ yukarı çıkmadıysa, sonrasında çıkma ihtimali düşüktür.
Sıkça Sorulan Sorular
Bebeğin eşi nasıl yukarı çıkar?
Bebeğin eşinin yani plasenta'nın son konumunu 20. haftada alması beklenir. Eğer 20. haftaya kadar bebeğin eşi yukarı çıkmadıysa sonrasında çıkma ihtimali düşüktür.
Plasenta previa'da normal doğum olur mu?
Eğer plasenta previa teşhisiniz varsa doktorunuz sezaryen doğum önerecektir; sezaryen doğumda bile kanama riski yüksekken ve hastanede hazır kan bulundurulması gerekirken normal doğum çok daha risklidir. Bebeğinizin ve kendinizin sağlığı için doktor tavsiyesine uymanız önerilir.
Plasenta Previa riski nedir?
Plasenta previa'nın yaşanma riski % 0.4'tür; yani 1000 gebelikten yalnızca 4 tanesinde plasenta previa görülür.
Plasenta Previa'da erken doğum riski nedir?
Eğer plasenta previa'nız varsa erken doğum riskiniz de var demektir. Bu nedenle, doktorunuz doğum baskılayıcı (tokolitik) tedaviye başlayabilir. Ayrıca, erken doğum durumunda bebeğin anne karnı dışında hayatta kalma şansını yükseltmek için ciğer geliştirici de yapılabilir.
*Bakınız: T.C. Sağlık Bakanlığı Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü Doğum ve Sezaryen Eylemi Rehberi
